REIS MET DE ZWARTE ZEE

Foto collectie NSM

HOOFDSTUK I

DE WERKBOOT

We schrijven 18 mei 1973

De postbode komt na het verlof van bijna 4 maanden het telegram van Smit bezorgen, we moeten weer aan de bak. Na medische keuring met de nodige injecties en gemonsterd te zijn, moeten we vliegen naar Bahrain. Voor velen van ons zeevarenden een welbekend stekkie, in de winter koel en zomers bloedheet.

De aflosbemanning arriveert op 18 mei onder leiding van Kapitein Gerrit Joosse op de Zwarte Zee te Bahrain, die net haar sleep heeft afgeleverd in de Perzische Golf en nu tijdelijk het station moet gaan bezetten. Wij stappen aan boord van de Zwarte Zee die het komend half jaar ons thuis zal zijn. Het was voor mijzelf precies 10 jaar geleden dat ik op de Zwarte Zee voer (mijn eerste reis als koksjongen) en destijds ook voor de Zwarte Zee was het haar eerste trip. Die reis begon in april 1963 en duurde 10 maanden (ja, we maakten toen best aardig lange reizen) het weerzien was goed. We wachten op de dingen die komen gaan, zoals joppen maken. We varen naar de steiger waar de Zwarte Zee vol brandstof wordt gebunkerd, we kunnen dan weer flink wat mijlen afleggen zonder te hoeven bij bunkeren.

Volop proviand etc. wordt aan boord gebracht waar onze kok Cees zeer mee verguld is, en de bemanning ook natuurlijk. Kleine reparaties worden uitgevoerd en een paar maal proef gevaren, onze “ouwe” test het schip op haar wendbaarheid bij het manoeuvreren. Na een weekje te hebben stilgelegen gaan we anker op omdat we de opdracht hebben gekregen naar de Indische Oceaan te stomen, richting Seychelles voor het verrichten van stationsdienst. Met een rustige speed stomen we in die richting, benieuwd waar we nu weer zullen verdagen, niemand van ons is daar ooit geweest. Het weer is zeer mooi, weinig wind en een licht golvende zee, we sturen pal de Zuid in.

Het is de 31^e mei als we bericht van onze agent op Mahe, Seychelles krijgen dat op Bird Island, eveneens Seychelles, de Koreaanse visserman Shin-Yih aan de grond is gelopen. Er blijkt ook een zusterschip op deze locatie aanwezig te zijn, dus een fijne bijkomstigheid en wat extra veiligheid voor de mannen van de Shin-Yih.

In de middag passeren we de Evenaar, Neptunus heeft het even te druk dus die zien we niet, helaas voor sommigen onder ons (of gelukkig misschien).

Op 1 juni om een uur of 8 in de ochtend arriveren we op locatie Bird Island waar de Shin-Yih aan de grond is gelopen, en gaan ten anker nabij de Ho-Ping, de Shin- Yih zit stijf tegen de kust, en er loopt een stevige branding die vanaf de Zwarte Zee te zien is. Het zusterschip de Ho Ping ligt standby. De wind is Zuid-Oost. kracht 5 dus een lekker briesje in deze zeer tropische wateren.

De Shin-Yih in de verte, gestrand op bird Island Foto Rob

Een uurtje later wordt de werkboot met een vermogen van plusminus 20 P.K. bemand met 1^e Stuurman Dirk (met een vragenlijst en eventueel plan van aanpak), 2^e stuurman Bo, 2^e WTK en ikzelf als matroos over de muur gezet. We varen we naar de Ho-Ping omdat het onmogelijk is om op de Shin- Yih te komen vanwege de zware brekers aan de bakboordzijde van de Shin-Yih, de schipper van de Shin –Yih bevind zich aan boord van de Ho-Ping. Een uurtje of 2 later gaan we toch proberen om een paar man op de Shin-Yih te krijgen om te inspecteren of er geen lekkages of iets dergelijks zijn opgetreden. We halen nog een paar extra mensen aan boord op, waar inmiddels al een ‘stranddraad’ van 750 meter aan dek is gehaald door Bootsman Cor en zijn mannen, voor het vastmaken van de visserman als het weer verbeterd en wij aan boord van de Shin-Yih kunnen komen. Verschillende malen proberen we langszij te komen bij het scheepje maar door de hevige branding kunnen we nog steeds niet aan boord komen. De 2^e Stuurman Bo kan nog wel wat lodingen doen in de buurt en zo zien we aan stuurboordzijde dat er slechts 5 voet water staat. Bakboordzijde is niet te loden, ook weer voor het gevaar dat met deze branding onze werkboot zou kunnen omslaan of helemaal vollopen met water en daar is niemand bij gebaat. Onverrichter zaken keren we weer terug naar de Zwarte Zee om een gunstiger moment af te wachten om wederom actie te ondernemen.

De werkboot gaat over de muur, op naar de Shin-Yih Foto Willem

De werkboot gaat weer in de kraan maar het duurt niet erg lang voordat we weer over de muur gaan. De wind valt snel weg en doordat het hoog water wordt ziet men aan boord van de Zwarte Zee dat de visser is gedraaid van 145 graden naar 255 graden, dus beweging in het spul. Snel varen we weer met onze werkboot naar de Shin-Yih om te kijken of we nu wel aan boord kunnen komen. We zien als we aan bakboordzijde aanschieten onze kans schoon om aan boord te springen, dus gaan.

1^e Stuurman Dirk in de werkboot van de Zwarte Zee Foto Rob

Dirk, onze 1^e Stuurman komt snel en zeker langszij waarna Bo, onze 2^e stuurman en ikzelf kans zien om over te springen. We staan nu in ieder geval op dek van de Shin-Yih, nu de boel inspecteren en kijken hoe het zaakje erbij staat. Samen inspecteren we de visruimen, voorpiek, verblijven en machinekamer en alles is in goede orde, dus kurkdroog. Wel zien en voelen we hoe het scheepje zwaar bonkt op de zeebodem, en de roerkoning op en neer beweegt, zodra het scheepje de bodem raakt. Intussen zijn we weer wat verder gezwenkt en liggen nu 270 graden voor.

Naar mate het water hoger wordt, begint het scheepje steeds meer te leven.

Dirk praait ons weer vanuit de werkboot en vraagt aan Bo of hij een lijntje op moet geven om er maar eens aan te gaan scheuren, je weet maar nooit.

De Ho-Ping is al een tijdje geleden anker op gegaan en verdwenen achter Bird Island om daar een oppertje te zoeken en wat uit te rusten van de zware dag die ze achter de rug hebben (ze hebben namelijk alle vis zoals tonijn en pakken ingevroren vis kunnen overzetten op de Ho-Ping en er wordt zelfs een hele tonijn en een pak of 5-6 andere vis aan de boys van de Zwarte Zee geschonken). De polyproplijn wordt over gegooid vanuit de werkboot en volle kracht begint de werkboot te trekken en te scheren aan de Shin-Yih.

De werkboot heeft de Shin-Yih vlot getrokken Foto Rob

Binnen de kortste keren komen we vlot, natuurlijk ook flink geholpen door de deining. We zijn blij dat alles zo snel verloopt, Bo en ik gaan op inspectietocht of alles wel droog blijft omdat we in dieper water komen. We willen daar natuurlijk niet afborrelen. Het scheepje blijkt nog steeds kurkdroog te zijn op alle plekken waar we al eerder hebben geïnspecteerd. Kapitein Gerrit besluit dat we maar richting Zwarte Zee moeten komen die al anker op is gegaan.

We zullen dan de visserman achter de Zwarte Zee knopen en dan gaande houwen tot de andere morgen, zodat Lloyds Open Form getekend kan worden en ons ‘joppengeld’ veilig wordt gesteld. We maken vast aan de Zwarte Zee op haar stoottouwenlier en een stevige nylon landvast en houwen gaande tot daglicht. Met het gloren van de ochtend gaat onze werkboot weer over de muur en worden Bo en ik weer naar de Shin-Yih gebracht. Bij wederom inspecteren blijkt dat het scheepje nog kurkdroog is, dus het contract Lloyds Open Form kan worden getekend.

De Shin-Yih wordt door de sloep bij Bird Island vandaan getrokken

De Shin-Yih en Ho-Ping vertrekken naar de visgronden Foto’s Willem

We worden richting de Ho-Ping gesleept en die komt ook al heel gauw onze kant op varen om de bemanning van de Shin-Yih over te zetten. Aan boord van de Zwarte Zee worden er een paar klapjes bij gedaan omdat eerst het contract getekend dient te worden voordat de bemanning aan boord van hun schip kan stappen en er dan fluitend mee vandoor gaat.

Stuurman Dirk wordt door de werkboot naar de Ho-Ping gebracht waar de schipper het contract tekent. Hij vraagt of wij hem en zijn bemanning van 17 koppen wil terugbrengen naar de Shin-Yih wat natuurlijk wordt gedaan: de klant is koning per slot van rekening. Als de werkboot langszij de Shin-Yih komt, stapt de bemanning weer aan boord, de motoren worden gestart en zij kunnen weer varen. Bo en ik stappen weer bij Dirk en handlanger Rob in de werkboot en varen terug naar de Zwarte Zee waar onze stoere werkboot weer in de stoelen gaat. De klus is geklaard en na een drietal stoten op de fluit gaan we richting Victoria op het eiland Mahe om daar het station te bezetten. Zaterdagmiddag 2 juni gaat het anker er in en we genieten van het schitterend uitzicht op de mooie baai van Victoria. Het is tijd voor een wel verdiend schootan en er wordt dan ook met veel plezier van genoten. We vinden het nog steeds uniek dat we met onze werkboot een groot aandeel hadden met het vlottrekken van de Shin-Yih. Na een heerlijke maaltijd van bruine bonen met alles erop en eraan (de enige echte zaterdaghap aan boord) smakelijk en met een lach verzorgd door onze Kok Cees gaan we die middag, op de wacht na, rusten van een paar spannende dagen. Vanavond de wal op om Victoria te ontdekken en daarna zijn we weer paraat voor de volgende klus.

NOTE: Enkele dagen later komt ons ter oren dat de Shin-Yih gezonken is, en wij maar denken hoe dat nu kan. Een ‘Wegbrenger’ misschien??

De Zwarte Zee ten anker in de baai van Port Victoria, Mahe, Seychelles

Foto Willem

Hoofdstuk II

Bakkie bij de Barentsz-Zee

We liggen met de Zwarte Zee nu alweer een dikke week ten anker op Mahé bij het mooie stadje Port Victoria. We genieten van de rust, het groen en de frisse lucht op dit paradijselijk eiland. Op maandag 11 juni is het dan toch weer raak.

We ontvangen bericht om op te stomen naar de Barentsz-Zee, een kleine eenheid uit onze vloot. Zij is onderweg van Durban naar Bahrain met het lege onbemande ponton De Long 162. De sleepdraad is gebroken zodat het ponton op drift is geraakt en met een gangetje van anderhalve mijl per uur om de Noord Oost gaat.

De positie van de Barentsz-Zee is 13◦.00’ Noord 57◦,32’ Oost.

We gaan anker op en stomen de baai Port Victoria uit, de Indische Oceaan in. Het weer is buiig en een Zuid-Oostelijke windje 2 tot 3 dus goed te doen na anderhalve week binnen te hebben gelegen. Twee dagen later verandert het weer, we surfen op de middelhoge golven, de wind is Zuid-West 7 dus een stevige bries. We sturen 10 graden dus het gaat tot nu toe lekker voor het lapje. Het achterdek staat regelmatig blank door het overkomende water. Het lijkt wel een Hollywood schuimbad.

Op naar de Barentsz-Zee (2^e WTK in het Hollywood schuimbad) Foto Rob

Het is de andere dag, donderdag de 14^e en zitten volop in de moesson.

De wind is inmiddels aangewakkerd tot Zuid-West 8. We sturen 16 graden en we maken 133 klappen. Het schip werkt zwaar in de matig hoge zee. We gaan in de namiddag op 1 kar volle kracht varen en arriveren rond 20.00 uur bij de Barentsz-Zee en haar “Bakkie” De Long 162.

Gearriveerd bij de Barentsz-Zee met de op drift geraakte DeLong 162

Foto Rob

Om een idee te geven hoe de Barentsz-Zee de bak sleepte, 2 x 18 meter ketting, een 60 meter voorloper en een 27 meter nylonrekker van 11,5 duim. Daaraan bevestigd de sleepdraad van de Barentsz-Zee die is gebroken. Deze hele handel bungelt voor de kop van de bak. Kapitein Jan Kleywegt en zijn bemanning hadden reeds een poging gewaagd om op de bak te komen om daar de hele handel omhoog te halen. Dit ging niet zoals het gewenst was. De bedoeling was dat de bootsman van de Barentsz-Zee met duikflessen zou duiken naar de sleepspruit van de bak. De stuur-boord sloep werd overboord gezet en er werd naar de bak gevaren.

Helaas door het slechte weer lukte het niet om te duiken naar de sleepspruit. Bij terugkomst van de sloep moest deze terug aan boord van de Barentsz-Zee. Bij het inpikken van de beide sloepsblokken brak de achterdavit af en hing de sloep recht op en neer. De voortalie is toen door de mannen van de Barentsz-Zee gekapt, iedereen was gelukkig tijdig uit de sloep kunnen komen maar de sloep werd als verloren beschouwd. De bemanning had diverse andere mogelijkheden geprobeerd, lege drums te water gezet met daaraan een drijflijn en die lijn rond de bak geprobeerd te stomen en dan de drums weer op te pikken, en de lijn te laten rijgen om het sleepmateriaal. Maar ook dit mislukte dus werd gewacht op de hulp van de Zwarte Zee. Het is inmiddels daybreak de andere dag vrijdag 15 juni all hands on deck. Geprobeerd wordt met de Zwarte Zee + Barentsz-Zee een 400 meter polypropyleen drijflijn, verzwaard met wat sluitingen, onder de bak door te stomen en zodoende het sleepgerei te pakken te krijgen.

Om vervolgens het spul aan dek te halen en opnieuw bij de Zwarte Zee in te sluiten. We geven de tamp van de polyprop aan de Barentsz-Zee over, die 100 meter aan dek haalt daarna stomen we de polyprop onder de bak door. De Barentsz-Zee geeft ons de tamp weer terug, een kind kan de was doen zou je zeggen.

De polyprop zit nu achter de voorloop of rekker, we beginnen te hieuwen om wat dan ook aan dek te halen. De wind waait 8/9 dus schepen en de bak gaan als een wilde tekeer. Het gevolg blijft niet uit. Door alle krachten die er op de polyprop komt te staan, breekt deze als een lucifershoutje. De truck is helaas mislukt en we moeten iets anders gaan proberen.

De Barentsz-Zee stampend in de Zuid-West moesson Foto Rob

Na beraad van onze gezagvoerder Gerrit met de gezagvoerder Jan van de Barentsz-Zee wordt besloten een dinghy, met daarin een aantal mensen, aan een lange drijflijn naar DeLong 162 te laten drijven. De dinghy wordt opgeblazen en enkele mannen springen daarin. De Zwarte Zee blijft dicht bij het gebeuren, we staan gereed met de reddingboeien plus lijnen mocht de dinghy omslaan.

We kunnen dan eventueel de mensen direct uit het water halen. De Barentsz-Zee manouvreert zich in diverse posities maar het lukt niet om de dinghy in de buurt van DeLong 162 te brengen. De harde stormachtige wind zorgt ervoor dat het vlot DeLong niet inhaalt omdat deze met een behoorlijke gang voor de wind wegdrift.

De kracht van de wind is bij vlagen zelfs windkracht 10 dus wordt besloten deze actie te stoppen. Bij het terug aan boord nemen van de dinghy gebeurt het ongelooflijke.

De dinghy wordt door een hoge golf opgepakt en spoelt met de mannen er nog in op het achterdek van de Barentsz-Zee. Helaas scheurt het vlot daarbij en is dus onbruikbaar geworden. De enige reddingmiddelen aan boord van de Barentsz-Zee zijn nog een overnaadse houten sloep en een dinghy, dus een minimaal aan reddingmiddelen. We gaan het anders proberen. Bij ons op de Zwarte Zee wordt bakboord stoottouw (lees staaldraad) van de lier aan dek gedraaid 250 meter lang en 4” dik. Aan een kant van de draad is een vaste kous ingesplitst. Aan het einde van de draad zit een tamp die we losmaken om daar een oog in te splitsen. Er wordt besloten om morgen de staaldraad onder de bak door te stomen met de Zwarte Zee en de Barentsz-Zee en dan te proberen het sleepgerei, dat voor de bak hangt alsnog te pakken te krijgen. We blijven voor de rest van de dag en nacht gaande houden nabij de op drift geslagen DeLong 162.

DeLong 162 achter een hoge golf, links de Barentsz-Zee Foto Ron

Zaterdag 16 juni: met daybreak 05.00 uur is het all hands aan dek, we gaan proberen het stoottouw onder de bak door te varen. Het stoottouw is met de kous ingesloten op onze nylonrekker. Het paaloog aan het eind van het stoottouw zal overgaan naar de Barentsz-Zee en na het onderdoorstomen, krijgen wij het paaloog weer terug van bemanning. Het paaloog zal dan met een sluiting worden bevestigd “op zijn eigen” en laten dan de hele boel rijgen, kijken wat er gebeurt.

Maar het zit niet mee, een half uur later bericht kapitein Jan onze ouwe dat de Barentsz-Zee motorische problemen heeft en eraf ligt. Om een uur of 8 is het euvel verholpen maar er wordt besloten om handzamer weer af te wachten, de wind is ZZW 7/9 en een wilde zee, het zal morgen de dag worden dat we actie gaan ondernemen. Het logboek meldt: zwaar werkend schip, nemen veel water over.

Vandaag is het zondag 17 juni, onze positie 15◦.10’N - 60◦.35’O.

De Barentsz-Zee stand-by DeLong162 Foto Ron

Om 05.00 uur wordt iedereen van de dekdienst gepord, een kort tukkie voor 2^e stuurman Bo en mijzelf, we lopen namelijk de “hondenwacht” ( 12.00-04.00 ) dus konden maar 1 uurtje rusten. Aan dek gekomen ben je zo wakker, want er komen nog steeds bonken water over het achterschip, het voelt aan als een koude douche.

De wind is kracht 5-7 dus we gaan het proberen. De Barentsz-Zee komt aan onze bakboordzijde aanschieten, neemt de drijflijn van ons over, en hieuwt het paaloog van onze staaldraad aan boord. Zoals door beide schippers is besloten stomen wij gezamenlijk de staaldraad onder de bak door, en merken dat op een gegeven moment hij achter het sleepgerij blijft steken. We zijn reeds beiden de bak gepasseerd , de mannen van de Barentsz-Zee geven het paaloog weer aan ons terug, en wij bevestigen het oog van de draad met een sluiting op het vaste gedeelte.

We laten het paaloog slippen en dat schiet als een lasso over boord , we hopen dat het ergens onder water op een gunstige plek vastrijgt op het sleepgerij.

Een enkele minuut later merken we dat de draad ergens op houdt, en we laten onze nylon rekker over boord lopen, gevolgd door onze sleepdraad. De draad wordt gevierd tot de sleep er zo’n 400 a 500 meter achter hangt en voeren langzaam snelheid op.

DeLong 162 vastgemaakt en hangt achter de Zwarte Zee Foto Ron

Draaiend op één kar, we stomen op richting Bahrain waar De Long naar toe moet. We gaan om de Noord sturen en draaien rustige speed om eerst even te kijken of alles goed blijft gaan en geen brokken maken. Besloten wordt om de Barentsz-Zee nog 24 uur stand-by te houden in geval van breken en indien de bevestiging zich rond de nylon rekker zou hebben vast geregen, is de kans groot dat deze dan zal breken door het zogenaamde “schavielen.” We hopen dat alles goed op zijn plaats zit, we zullen het meemaken. De volgende ochtend wordt de Barentsz-Zee bedankt.

We blijven wel radio contact houden. De moesson staat nog steeds aardig door, kracht 6-8 we draaien 62 klappen dus niet te wild.

Dinsdag 19 juni: De moesson lijkt iets in kracht af te nemen, Z.W.6, dit zien we graag, we zijn tevreden zoals het nu gaat en hopen rond vrijdag de Golf van Oman te bereiken .

Vrijdag 22 juni: We varen in de Golf van Oman met schitterend weer en een kabbelend zeetje. We gaan vanochtend het sleepgerei bovenwater halen, bootsman Cor trommelt ons weer aan dek, de machinist bedient de sleeplier dus we kunnen draad inhalen. Als we het sleepgerei op ons achterschip hebben, zien we dat onze staaldraad zich heeft geregen tussen de voorloper en de nylon rekker van de Barentsz-Zee, mooier kon dus niet.

We stoppen de rekker van de Barentsz-Zee af en sluiten onze rekker in op de voorloper die reeds op de sleepspruit zit. De rekker van de Barentsz-Zee wordt door ons aan dek gehaald, het gedeelte van de sleepdraad wordt afgekeurd, die gaat de grote “bootsmanskist” in. Onze positie 24◦.05’ N – 58◦.02’ O, we vieren op lengte en gaan door naar Bahrain op één kar vol vermogen.

Zondag 24 juni: we arriveren zonder verdere problemen op de ankerplaats bij Bahrain en nemen de bak langszij en halen de materialen aan boord. De volgende dag brengen we de bak naar binnen en geven die over aan de havenboten.

Het bakkie van de Barentsz-Zee is gedaan, we verdienen weer een extra schoot-an.

Schootan, het Castle biertje en de jonge borrel gaan er goed in Foto Willem

Hoofdstuk III

De halve tanker

Lang duurt de rust niet. We ontvangen een bericht via de sleepboot Thames, ook een sleper van onze rederij die is gestationeerd in de Perzische Golf, het bericht dat de Zwarte Zee met spoed moet varen naar een jop. We speren full speed naar zee en lichten Smit in aangaande vertrek. Volgende dag worden we teruggefloten door het kantoor Rotterdam om terug te keren naar Bahrain, om een uurtje later weer een bericht te ontvangen via celcall Rotterdam om op te stomen naar het schip Saudi dat met slagzij nabij Socotra ronddrijft. Ook dit geval duurt maar een paar uur omdat we van USA Navy Ship J. Ingram vernemen dat het motorschip Saudi reeds was afgeborreld. Rotterdam wordt ingelicht en we gaan weer verder, positie

25◦.11’ N - 58◦.27’ O koers 140◦. We stomen richting Mombassa, het weer is schitterend, nog wel. Wat er voor ons in het verschiet ligt, we zullen het meemaken.

Maandag 2 juli: zijn we in de Indische Oceaan terechtgekomen en dat betekent dat we weer volop in de Zuidwest moesson terecht zijn gekomen, windkracht 7 – 8. De vaart wordt geregeld naar de omstandigheden en de “blinde kleppen” gaan voor de ramen van dek en stuurhuis. De kleppen zijn voorzien van kijkspleten dus we kunnen toch nog wat waarnemen. De Zwarte Zee neemt flinke klappen water over het voorschip, dus het is een grote wolk buiswater dat er tegen het stuur- en dekhuis aanslaat. Onze koers is 190◦ dus alles recht op de kop, we stampen als een hobbelpaard en zullen maar denken: het zal wel weer een keer opknappen.

De Zwarte Zee volop in de Zuid-West moesson Foto’s Willem

Dinsdag 3 juli: we hebben bericht ontvangen dat we moeten opstomen naar Durban, we gaan vol vermogen draaien.

Dinsdag 10 juli: we zijn inmiddels weer een week later en varen in de straat Mozambique en onze bestemming is inmiddels veranderd in Port Elizabeth, leuk, het verandert nog wel eens in de sleepvaart. ’s-Nachts om 02.00 uur wordt het bericht ontvangen van kantoor Rotterdam om op te stomen naar het motorschip Marga. We blijven gewoon onze koers varen omdat het schip zich in onze vaarroute bevindt. Zullen we deze keer wel in de prijzen vallen, en misschien een goed jop maken, we wachten af. ’s-Avonds laat de pret is van korte duur, we vernemen van Durban Port Control dat MS Marga te 22.00 uur de haven van Durban is binnengelopen. Fijn voor de bemanning van de Marga, wij hadden wel een jop willen maken maar je kunt natuurlijk niet alles hebben. Er komt weer een nieuw bericht van het kantoor Rotterdam, we hebben een andere klus in het verschiet. De tanker Philippine Leader is door een explosie vermoedelijk in de pompkamer, 35 mijl Z.O. van East London in moeilijkheden geraakt en in twee stukken gebroken. Het achterschip is gezonken, het voorschip is blijven drijven.

De Poolzee die met een booreiland te Port Elisabeth lag voor reparatie zette onmiddellijk koers naar de Philippine Leader en arriveerde dezelfde middag nog op de positie waar het schip zich bevond. De Poolzee bleef standby omdat waarschijnlijk het achterschip wel zou afbreken en zinken.

De geknakte Philippine Leader Foto’s collectie NSM

De kapitein van de Poolzee Cor Kalkman besloot daarop te wachten. Toen er meer zee ging lopen brak de Philippine Leader in twee stukken waarbij het voorschip bleef drijven. De bemanning was daarvoor reeds van boord gehaald en in veiligheid gebracht.

Door de verslechterde weersomstandigheden konden niet direct mensen worden overgezet om een sleepverbinding tot stand te brengen.

De Phillippine Leader in tweeën gebroken Foto’s collectie NSM

De bulpsteven steekt 7 voet boven water

Twee dagen later lukte dat wel. Met behulp van een helikopter werden twee man van de Poolzee en vier man van de wal aan boord van de Philippine Leader gezet.Zij maakten de sleepverbinding gereed, de Poolzee maakte vast en ging met een slakkengangetje richting Port Elisabeth.

Aldaar aangekomen moest de Poolzee gaande houden, omdat het wrak niet gasvrij was en het schip achter een diepgang had van 48 voet, en de bulpsteven 7 voet boven het wateroppervlak stak. Zaak was om het wrak eerst voorover te trimmen door water in de voorpiek te pompen, dan pas kon naar Durban worden gesleept als de tanker ook gasvrij zou worden gemaakt. De Poolzee heeft toen het voorschip ten anker gebracht offshore Port Elisabeth.

De Poolzee langszij de Philippine Leader Foto collectie NSM

De Barentsz-Zee loste later de Poolzee af die haar sleepreis met het booreiland moest gaan vervolgen. Na enkele dagen pompen om het wrak een gunstiger diepgang te geven, lag de Philippine Leader er een stuk beter bij. De diepgang van het achterschip was teruggebracht van 48 naar 23 voet en van het voorschip naar 10 voet. Donderdag 12 juli: wij arriveren in de vroege morgen met de Zwarte Zee te Port Elisabeth en gaan nabij de Philippine Leader ten anker, wij liggen standby om de Philippine Leader vast te maken. In die tussentijd geven wij aan de Barentsz-Zee, die we eerder deze reis tegenkwamen haar sleepgerei etc. terug van de op driftgeraakte ponton. Bootsman Piet en zijn mannen hebben gelukkig hun spullen terug en wij hebben weer wat meer ruimte aan dek.

De Philippine Leader is vastgemaakt, de boot met compressor ligt langszij en bezig met het thuis hieuwen van het anker van de P.L. Foto’s Ron

In de vroege middag maken we de Philippine Leader vast. Aan boord van de tanker was reeds een sleepverbinding gemaakt met het sleepgerei van de Poolzee dus kunnen wij daarop vastmaken en horen daarna wel wat de bedoeling is.

De sleepvaart zit vaak vol met verrassingen. Misschien is het aardig om het voorschip naar Griekenland te brengen (voor de sloop) of naar het Verre Oosten, we wachten af. Om 09.00 uur wordt begonnen om het anker van de Philippine Leader thuis te halen, een ponton die bij dit schip aan bakboord langszij ligt, levert met behulp van een compressor het vermogen. Als er nog 64 vadem ketting uitstaat gaat de Zwarte Zee vastmaken. Als we vaststaan stomen we een eind onze draad uit en ankeren we zelf ook.

Het anker van de P.L. is thuisgehaald Foto Rob

Om een uur of drie in de middag is het anker van de Philippine Leader scheep en is de Zwarte Zee ook anker op. We vieren vier schijven draad en gaan slepen richting Durban, het weer is goed Oostenwind 2-3 en een golvend zeetje, dus wat wil een zeeman nog meer. Als we op dieper water komen wordt de draad op acht en een halve schijf gevierd. De sleepdraad wordt van zogenaamde sleden (draadbeschermers) voorzien, de sleep volgt goed dus “niks in het vetje.”

Zaterdag 14 juli is het weer onrustig, N.N.O. wind stormachtig 7-8 en een aanschietende zee. We sturen pal Oost dus is het stampen geblazen. We verminderen wat vermogen om de boel heel te houden en zo sukkelen we richting Durban.

Vrijdag 20 juli halen we drie schijven draad in en wat later komen we aan op de rede van Durban. Er wordt nog eens draad opgekort en gaan op één motor draaien, de Philippine Leader zwemt nu vrij kort achter ons. Het weer is schitterend en we houden gaande voor de kust nabij Durban.

Gaande houden voor de kust van Durban Foto Rob

Woensdag 25 juli krijgen we een telexbericht dat morgen de Barentsz-Zee bij ons langskomt om ons van de nodige brandstof te voorzien, we varen nog steeds heen en weer ter hoogte van Durban. De volgende dag laat in de avond arriveert de Barentsz-Zee om ons te bunkeren. We hebben inmiddels weer een schijfje draad gevierd. De wind is snel toegenomen tot Z.Z.O. 7 dus wachten we de andere dag maar af. De dag erop wordt besloten om het bunkeren maar uit te stellen tot morgen, het weer is te slecht en met een moeilijke zeegang. We ontvangen bericht van ons kantoor Rotterdam dat de Zwarte Zee en de Philippine Leader buitengaats moeten blijven en gaande houden. Daar we aardig door onze proviand heen begin te raken, is besloten dat proviand en stores op de rede aan boord zullen worden gebracht. De volgende dag, het weer is goed Z.W. wind 4-5 komt om 07.00 uur de Barentsz-Zee aanpassen en staat tien minuten later vast.

De Barentsz-Zee komt aanpassen en staat even later vast, de brandstof wordt gebunkerd

Foto’s Ron

De bunkerslangen worden op de Zwarte Zee over de kop binnengehaald en even later start de Barentsz-Zee met het overpompen van de brandstof

De Zwarte Zee is gebunkerd en kan er weer tegen Foto’s collectie NSM

Om 16.15 uur wordt er gestopt met bunkeren, we hebben er 160 ton brandstof bij dus kunnen we weer even heen en weer houden. De Barentsz-Zee keert terug naar de haven van Durban om zelf ook weer een slokje in te nemen. Dat gaan wij ook doen en laten ons de jonge borrel en enkele Castle biertjes goed smaken na deze drukke dag. De volgende dag hebben we weer wat leuke klusjes, in de middag komt met een boot stores, proviand en smeerolie aan boord. Ook wordt besloten in verband met een slecht weer bericht met behulp van de bemanning van de Barentsz-Zee reserve voorlopers etc. over te brengen op de Philippine Leader.

De riggers die van de wal op deze boot zijn ingehuurd, sjorren een laadboom die is losgeraakt. Zij sluiten ook ontgassingkanalen af met canvas en alle waterdichte deuren worden goed afgegrendeld. Begin van de avond is alles geklaard en we vieren weer een schijf draad, dit was weer een vruchtbare dag. Kapitein Gerrit laat de schoot-an (borrel voor de landrotten) nog één keer rondgaan, iedereen behalve de wacht kan voldaan te kooi gaan.

Na een drukke dag is het weer schoot-an Foto Willem

Zondag 29 juli: is het weer gedaan met de rust. De wind is aangewakkerd tot N.N.O. 8-9 dus hobbelen maar weer. We hadden vandaag nog meer bunkers van de Barentsz-Zee moeten krijgen, dus die mogen lekker achter de breakwaters van Durban blijven liggen tot het weer een beetje handzamer wordt. We vieren de draad nog maar eens een schijf, de sleep giert zwaar van stuurboord naar bakboord.

We draaien vol op één kar maar de tweede moet ook gestart worden om goed de golven af te rijden.Maandag 30 juli: het is even schrikken, we zijn net op wacht van de zondagnacht in de maandagochtend en krijgen te 00.40 uur een black out.

Van tweede stuurman Bo krijg ik opdracht om onder de bak standby het anker te zijn (je weet maar nooit). Het is roetdonker onder de bak maar met de zaklamp erbij heb ik toch wat licht. Kapitein Gerrit is inmiddels op de brug, maar gelukkig meldt de machinekamer 10 minuten later dat alles in orde is. De motoren draaien weer, de black out is het gevolg van water in de brandstof en water daar draaien zelfs de karren van de Zwarte Zee niet op. Er was waarschijnlijk met bunkeren wat water mee naar binnen aangezogen, het probleem was gelukkig snel opgelost. Dinsdag 31 juli: korten we weer op, de Barentsz-Zee komt weer langs om ons te voorzien van meer brandstof. Er wordt nog een extra bunkerslang tussen gezet daar er een hoge N.N.O. swell staat. Om 19.00 uur wordt er gestopt met bunkeren, het weer wordt opnieuw te slecht. We worden er wel wat flauw van maar voor de rest kunnen we niet anders dan het maar over ons heen laten komen. We willen nu toch wel eens echt gaan slepen en mijlen maken, een andere haven, wat mooier weer.

De Barents-Zee gaat opnieuw Durban binnen, tot de volgende keer? Hoera, vandaag 1 augustus krijgen we bericht dat als het restant van de stores aan boord is, we naar een zogenaamde shelterhaven stomen waar de opdrachten (?) kunnen worden uitgevoerd. Ook krijgen we te horen dat er daarna gesleept zal worden naar Singapore. Vandaag hebben we ineens goed weer Z.O. 2-3 en een helikopter laat om 15.00 uur stores op het achterdek zakken. Enige uren later nemen we nog een flinke hoeveelheid proviand aan boord die door een supplyboat wordt gebracht. We krijgen opdracht op te stomen naar Diego Suarez in het Noorden van Madagaskar om wederom vol te bunkeren etc.. Dinsdag 7 augustus in de avond: er wordt besloten op te stomen naar de haven Tuléar (Madagaskar) om aldaar de voorgeschreven voorzieningen te treffen, dat betekent meer reserve materiaal aan boord en ballasten etc.. Varende in Mozambique Channel stellen we de koers bij.

Varend in de Straat Mozambique op de lange tros Foto Ron

Vrijdag 10 augustus: eind van de middag arriveren we in Tuléar en krijgen we de loods aan boord. We komen ten anker met hulp van een locale sleepboot die achterop de Philippine Leader heeft vastgemaakt. We nemen de tanker bakboord aan bakboord langszij en meren haar af. De sleepverbinding laten we in takt en voor vandaag zit het werk er op, vanavond de benen strekken in Tuléar.

De volgende dag starten we om 06.00 uur, er moet nog heel wat ballast in de voorpiek van de Philippine Leader. Er wordt 3 x 30 meter drie duims slang aan dek gehaald en aan boord bij ons aangesloten en door een mangat in de voorpiek van de Philippine Leader gehangen. Het pompen wordt gestart en we geven ongeveer 50 ton ballastwater per uur af, ook moet er nog reservemateriaal aan boord van de Philippine Leader worden klaar gehangen. We gebruiken daarvoor een 18 meter strop 6,5 duim en 125 meter voorloper 6,5 duim, het nood sleepgerei wordt klaargelegd en ingesloten aan stuurboordzijde van Philippine Leader.

Vroeg in de middag wordt nog eens 3 x 30 meter 2,5 duims slang aangesloten op ons stuurboord waterkanon in de achtermast. We blazen daardoor ook een aardige plons water naar de voorpiek van de Philippine Leader. Met een bootje met aan boord een Lloyds surveyor wordt de diepgang regelmatig gecheckt. Eind van de middag wordt gestopt met pompen, de diepgang van de Philippine Leader is voor 10 voet, achter 18,9 voet. Ook wordt er op het voorschip een zogenaamd “long burning light” (lamp die constant blijft branden) en gasfles geplaatst en ontstoken, dan wordt de sleep in de nacht ook gezien.

Zondag 12 augustus: we krijgen toestemming van Lloyds dat we mogen vertrekken. Slangen worden afgekoppeld en terug aan boord genomen, mandeksels, waterdichte deuren etc. worden allemaal goed gesloten. We kunnen weer verder de reis op, alleen is de Philippine Leader niet ontgast, we hopen dat we daar geen problemen mee krijgen. We gaan anker op en met de sleep achter ons stomen we op loods aanwijzingen de haven uit. Laat in de middag wordt de sleep op lengte gevierd, de sleep volgt goed, zwaar stampend, het weer is goed er staat een hoge deining. De motoren worden opgevoerd tot 102 omwentelingen per minuut.

De reis door de Straat Mozambique verloopt voor de rest uitstekend, mooi weertje, geen klagen. Wij varen nu weer in de Indische Oceaan en er wordt besloten te bunkeren voor de oversteek naar Singapore, die ongeveer een maand in beslag zal nemen, volgens de kenners onder ons. De bunkerhaven wordt Diego Suarez in Noord Madagaskar. Onze sleep zal worden overgenomen door onze kleinere zuster Mississippi die reeds naar ons toe gestuurd is.

De Mississippi komt aanpassen en neemt de Philippine Leader over

De Philippine Leader achter de Zwarte Zee

Foto Ron

De Mississippi komt aanpassen om de P.L over te nemen

De drijflijn met onze nylon rekker wordt aan boord gehaald op de Mississippi

Foto’s Rob

De Mississippi staat vast op de P.L. Foto Ron

Donderdag 23 augustus: de Mississippi verschijnt om de sleep over te nemen. Kapitein Jan Bruins past aan onze stuurboordzijde aan, we geven de drijflijn met daarop vastgemaakt onze nylonrekker over die op de sleepdraad van de Mississippi wordt ingesloten. Wij zetten koers naar Diego Suarez, drie stoten op de fluit en het transport is al gauw uit zicht.

Vrijdag 24 augustus: om 07.00 uur arriveren we te Diego Suarez, en nemen de loods aan boord, even later gaan we ten anker op de rede. Bij ons zal een bak langszij komen met brandstof, die zullen we met eigen middelen moeten overpompen. ’s-Avonds om 19.00 uur gaan we anker op, we gaan toch langs de kade afmeren omdat de bak nog niet geladen was. Onze agent vertelt ons dat we de andere dag om 07.00 uur de bak met onze brandstof kunnen verwachten en dan kunnen we beginnen met bunkeren. Wij kunnen eindelijk een keer de benen strekken aan wal en even rondkijken wat er te beleven valt. Diego Suarez blijkt swingend en gezellig.

Zaterdag 25 augustus: we maken schoonschip zoals iedere zaterdag. Om 08.30 uur komt de bunkerboot langszij en de bunkerslang wordt aangesloten, er wordt gestart met pompen. Daar het niet al te snel gaat zal het laat in de avond worden voordat we helemaal klaar zijn. Er komt ook weer verse proviand en andere versnaperingen aan boord. We zijn nogmaals verplicht vanavond ons loopje naar de stad te maken, waar het altijd feest lijkt te zijn. Dus wat let ons, we hebben immers een dag of dertig in het vooruitzicht voordat we in Singapore aankomen.

Zondag 26 augustus: om 05.30 uur all hands aan dek, we ontmeren en zijn te 07.15 uur buitengaats. Volle kracht op weg naar de Mississippi met onze sleep die wij weer van haar zullen overnemen. De andere dag in de middag komt de Mississippi weer in zicht.

Het transport komt in zicht we gaan de P.L. weer overnemen

Onze werkboot moet overboord, we moeten enige malen heen en weer varen om wat proviand en een matroos voor de Mississippi over te brengen.

Als dat is gebeurd passen we bakboord aan bakboord bij de Mississippi aan, nemen onze nylonrekker weer over en sluiten deze weer in op onze sleepdraad.

De P.L. wordt weer overgenomen van de Mississippi Foto’s Willem

De draad wordt op volle lengte gevierd. Te 17.00 uur stelt onze eerste stuurman Dirk de koers in op 45◦ in positie 05◦.33’ Zuid en 52◦.32’ Oost we vervolgen onze reis naar Singapore. De Mississippi wordt bedankt en onze sleep volgt als een hondje, het weer is goed, golvend zeetje en Zuidoosten windje 2-3, we starten weer goed.

Zaterdag 15 september: we zijn inmiddels een dag of twintig onderweg vanaf Diego Suarez. De reis verloopt zeer voorspoedig, mooi weer, licht golvende zee en een Westenwindje 2-3, we maken gemiddeld zes mijl per uur. We bikken en schilderen dat het een lieve lust is, de Zwarte Zee krijgt weer een aardig kleurtje en wij ook trouwens, met elke dag zon en een beetje wind. We varen nog steeds in de Indische Oceaan waar we het deze reis ook minder mooi hebben getroffen, ons middagbestek is 05◦.06’ Noord - 86◦.00’ Oost. We hebben ook vandaag het bericht ontvangen dat de Zwarte Zee te Singapore moet gaan dokken, geen slecht vooruitzicht denken de meesten van ons.

Vrijdag 21 september: varende in de Straat Malacca. In de nacht nemen we waar dat het long burning light is gedoofd, dit kunnen we niet gebruiken dus in de ochtend gaan onze tweede stuurman Bo, de 2^e machinist en matroos Rinus naar de sleep om het licht weer te ontsteken. Intussen halen bootsman Cor en de matrozen onder de gage de sleden van de sleepdraad. We korten enige schijven op want we komen in ondieper water, op de sleep is alles o.k. en de werkboot komt weer terug aan boord. Het scheepvaartverkeer neemt toe dus extra goed opletten, vooral in de nacht. Door af en toe met ons grote zoeklicht op de sleep te schijnen, houden wij de opkomende en passerende vaart wel op een veilige afstand. Ons middagbestek 05◦.32’ Noord - 97◦.10’ Oost.

Dinsdag 25 september: vandaag komen we aan in Singapore. We korten de sleepdraad op tot de nylonrekker op het achterschip komt, de loods komt om 12.20 uur aan boord en er wordt een crew op de Philippine Leader gezet onder leiding van 2^e stuurman Bo. Aan stuurboord achter maakt een havensleper vast en op de Philippine Leader wordt bakboordsanker klaargemaakt. We stomen langzaam op naar de ankerpositie. Daar aangekomen gaat de Philippine Leader ten anker, steken drie shackles te water. De Zwarte Zee gaat langszij de tanker en meren af aan stuurboordzijde, we korten de tros verder op, halen onze nylonrekker scheep en draaien de voorloper op onze bakboord verhaalkop. Opeens begint de Zwarte Zee vaart over de voorsteven te maken waardoor het voorspring breekt.

Kapitein Gerrit haalt de telegraaf op achteruit maar we gaan steeds verder vooruit ook na herhaaldelijk proberen achteruit te slaan. Meereinden zijn als een gaarentje gebroken, de verhaalkop aan bakboord plus as worden ontzet omdat de voorloper daar op vaststaat in verband met sleep inhalen.

Kort daarop reageert de Zwarte Zee weer op de telegraaf zoals het hoort en meren we weer af langszij de tanker, ook wij laten nu ons anker zakken en de machines worden afbesteld. De avond valt en ikzelf heb nog een nachtwacht te goed tot morgenochtend 06.00 uur.

Woensdag 26 september: in de ochtend wordt het reserve sleepmateriaal van boord van de tanker gehaald en de loods wordt besteld, deze arriveert dezelfde middag om 16.30 uur en op zijn aanwijzingen stomen we naar de Eastern Roads, aldaar gaan we ten anker. De volgende dag, we liggen nog ten anker, krijgen we vroeg bezoek van de Orinoco, een zuster van de Mississippi, zij komt brandstof van ons overnemen omdat wij in dok moeten is het beter om minder brandstof aan boord te hebben. Om 17.00 uur heeft ze 185 ton aan brandstof van ons overgenomen, de Orinoco gaat weer bij ons langszij vandaan.

Vrijdag 28 september: te 06.00 uur all hands aan dek, machinekamer klaar om te manoeuvreren. Om 06.45 uur komt de loods aan boord en we gaan anker op, even later gaan we voor de kant bij Keppel Shipyard, hier gaat onze Zwarte Zee flink onder handen genomen worden. Buitenboord wordt geheel aangepakt, roest gestraald, geverfd etc. krijgen een nieuwe radar, sloepen worden nagezien zoals ook onze werkboot. De machinekamer heeft ook heel veel werk, er wordt dag en nacht doorgewerkt. Een grote reparatie aan onze sleepwinch waarvan een as flinke schade had opgelopen maar alles zal wel weer goed komen. ’s-Avonds en ook wel overdag als we de vrije wacht hebben, vermaken wij ons aan de wal. Wat dat betreft biedt Singapore je alle mogelijkheden. Eten, drinken en veel plezier.

Vrijdag 12 oktober: de werf is klaar met de Zwarte Zee, ze ziet er weer uit als een goudhaantje, ons jacht. Ze staat weer strak in de verf en lijkt weer als tien jaar geleden toen ik mijn eerste reis met haar maakte, alleen zijn de kleuren van onze maatschappij veranderd. Om 06.00 uur altijd op tijd, komt de loods aan boord, het wordt een drukke dag. Kapitein Gerrit test de Zwarte Zee of ze alles nog kan en ja wel, we gaan vóór en achteruit, bakboord en stuurboord uit wanneer onze ouwe dat wil. Alles verloopt hierbij naar wens. Er wordt ook weer de nodige smeerolie gebunkerd, gekalibreerd en kompas gesteld, alles lijkt dus o.k. en we gaan weer op de Eastern Roads voor anker.

Stationsdienst te Singapore (1966) in de verte de Clifford Pier

De volgende dag is het weer schoon schip en er moet weer vol gebunkerd worden, de loods komt aan boord. We stomen naar Pulu Bukom alwaar we bunkeren, na het bunkeren varen we terug naar de Eastern Roads en ankeren.

Hoofdstuk IV

Stranding in West Irian

Zondag 14 oktober: we hebben de stationsdienst van de Tasman Zee overgenomen en zijn klaar voor alle diensten. Het is schitterend weer en we krijgen bezoek van onze vaste “melkmeisjes” Helen, Jennifer en Betty, wie kent ze niet op de Smit boten. Het lijkt een beetje op vakantie.

Vandaag 16 oktober: het is zweten geblazen, we verwisselen onze stuurboord sleepdraad omdat de oude draad is afgekeurd. We draaien deze op een lege winch in ons bergingsruim en draaien de nieuwe draad voorzien van nieuwe vulcalon sleden op de stuurboord sleepwinch, die kan er weer even tegen en we hopen er gauw iets aan vast “te knopen.”

Dinsdag 23 oktober: we ontvangen bericht dat het Japanse M.S. Eidai Maru aan de grond is gelopen, zij heeft dringend hulp nodig. We hieuwen anker en varen op volle kracht naar de opgegeven positie. Te 09.15 uur wordt een dinghy waargenomen, getrokken door een vletje. We stellen de koers naar de positie van de dinghy en zetten onze werkboot over de muur. Deze maakt het vletje en de dinghy vast en brengt het spul bij de Zwarte Zee aan stuurboord langszij, onder onze kraan. Er blijken totaal negen man in de dinghy en het vletje te zitten, zij worden door ons aan boord genomen zoals ook het vletje en de dinghy en blijken

afkomstig te zijn van de Eidai Maru.

De dinghy en het vletje van de Eidai Maru Foto’s Willem

De werkboot wordt scheep gehaald en wij stomen door naar de positie waar de Eidai Maru omhoog zit. Om 11.00 uur gaat de werkboot weer over de muur, we gaan een kijkje nemen bij het scheepje. Kapitein en enkele bemanningsleden gaan naar het scheepje voor inspectie.

Een klein uurtje later komen we weer terug bij de Zwarte Zee, na de inspectie blijkt dat het M.S. Eidai Maru een total loss is. Kantoor Rotterdam wordt ingelicht en we stomen weer terug om weer te ankeren op de Eastern Roads.

Vrijdag 26 oktober: we gaan weer anker op in verband met een tanker, het M.S. Tola waarvan het voorschip in brand staat. We stomen richting opgegeven positie en trachten radioverbinding te krijgen met de Tola, maar zonder resultaat. Via Singapore radio kanaal 16 VHF lukt het ook al niet, rond 16.00 uur keren we weer terug naar Eastern Roads daar de Singapore blusboten de brand reeds onder controle hebben. Een half uur later klettert ons anker weer op de bodem, we gaan onze brandblusmiddelen opbergen die we eerder hadden klaargelegd. We zaten er weer helaas naast, volgende keer beter.

Zondag 28 oktober: vandaag zijn we even stationsboot af. Onze kapitein Gerrit is de wal op om de dokter te bezoeken voor een zeer pijnlijke knie. In de loop van de avond belt onze agent dat onze ouwe ter observatie is opgenomen en in het hospitaal moet blijven. De Mississippi die ook nog in Singapore ligt, wordt nu eerste stationsboot, we hopen dat kapitein Gerrit ons weer gauw komt versterken.

De andere dag krijgen we een andere kapitein, het is kapitein Jan Bruins van de Mississippi die het gezag op de Zwarte Zee overneemt. We hopen dat het goed komt met kapitein Gerrit en wensen hem het allerbeste, we hadden er een beste schipper aan.

Zaterdag 3 november: we hebben weer een mooie zaterdag, een schoon schip, zon en kok Kees zorgt dat we goed te eten hebben dus we denken weer dat het een vakantieweekend wordt. Dan luidt weer de joppen bel, om 17.40 uur ontvangen we het bericht van het kantoor om op te stomen naar het Noorse vrachtschip “Hoegh Pride” dat in positie 1◦.00’ Zuid en - 131◦.00’ Oost aan de grond zit. Ze is geladen met achtduizend ton graan en enkele Mack trucks als deklading. Rotterdam bericht ons zo spoedig mogelijk te vertrekken en Lloyds open form aan te bieden. Zou dit hem nu echt worden, het is een aardig eindje stomen naar Sorong West Irian (het voormalig Nieuw Guinea). Bij controle voor de benodigde zeekaarten blijken deze niet aan boord te zijn. Per VHF worden deze via onze agent met spoed besteld. Iedereen die er niet is, wordt van de wal teruggeroepen. Om 20.00 uur zijn de zeekaarten aan boord en gaan we anker op, we zien Singapore steeds kleiner worden. Diverse mannen hebben het er wel wat zwaar mee, we lagen er natuurlijk al een poosje en je gaat jezelf er toch een beetje thuis voelen. Maar ja, als het goed is gaan we wat extra joppengeld verdienen dus dan maar varen en flink de gang erin. We varen volle kracht 16 á 17 mijl per uur in de Java Zee, schitterend weer, geen zuchtje wind en we hopen dat de Hoegh Pride blijft zitten waar ze zit, misschien een beetje egoïstisch, maar goed voor ons. Onze middag positie 4◦.28’ Zuid - 111◦.29’ Oost. Hoegh Pride’s positie is nauwkeurig 131◦.04’.54 Oost - 01◦.11’.54 Zuid dus we moeten nog een paar dagen stomen.

Het is schitterend varen in de Indonesische archipel Foto Ron

Woensdag 7 november: we varen in de Flores Zee en krijgen bericht van Rotterdam dat de Zwarte Zee wordt aangenomen op contract Lloyds open form vooropgesteld dat de Hoegh Pride nog aan de grond zit bij aankomst, we blijven hopen natuurlijk.

Vrijdag 9 november: varende in de Ceram Zee, de namen van de eilanden en zeeën die we nu bevaren las ik vroeger in mijn schoolatlas. We moesten veel van deze eilanden in volgorde kunnen benoemen, zoals Java, Sumatra, Borneo, Celebes, Bali etc.. Nu vaar ik zelf mee met onze Zwarte Zee en we passeren veel van die bekende namen waar ik vroeger van droomde, maar vandaag is het zover. Na een kleine zes dagen volle kracht varen, arriveren we bij Hoegh Pride, doch na peilingen blijkt dat ze aan de andere kant van de bank vastzit. We trachten zeer langzaam over de bank te stomen waar volgens de kaart 45 vaam water staat. Dit is echter niet correct dus manoeuvreren we achteruit naar een positie waar voldoende water staat. We gaan voor anker drie shackles te water, de diepte onder het schip 35 voet dus ruimte genoeg, onze werkboot gaat over de muur en kapitein Jan vaart met enkele opvarenden naar de Hoegh Pride. Te 16.15 uur keren zij weer terug op de Zwarte Zee met een getekend Lloyds Open Form contract. De kapitein van de Hoegh Pride zegt dat “everything under control” is aan boord. Rond 17.00 uur die middag gaat stuurman Dirk en enkele opvarenden lodingen verrichten en merken ze ondieptes met oranje boeien de zogenaamde “Schotse Blazen.” Om 18.00 uur is de werkboot weer terug en deze wordt weer scheep gehaald. Besloten wordt met daglicht op te stomen naar een nieuwe positie van waaruit de sleepverbinding kan worden gemaakt.

Zaterdag 10 november: ontvangen we bericht dat de Zwarte Zee in Sorong moet inklaren. Om 11.30 uur gaan we ten anker op de rede van Sorong maar er heerst daar toch wat verwarring aan de wal over het inklaren. Rond 17.00 uur die middag ontvangen we van de agent te Singapore bericht dat wij volgens Djakarta agent niet behoeven in te klaren. Verwarring alom, we besluiten te wachten op bergings-inspecteur Hans W. die zal in de avond op locatie arriveren, zo wordt gezegd.

De Noorse Hoegh Pride aan de grond nabij Sorong Foto Hans Walekamp

We wachten de gehele dag op de autoriteiten om in te klaren, maar we worden geïnformeerd dat de heren morgen niet kunnen komen daar het zondag is en dat dan de kantoren de gehele dag gesloten zijn en dat we de autoriteiten dan ook niet aan boord hoeven te verwachten. Het loopt dus alles behalve gesmeerd, het is balen.

Zondag 11 november: we gaan weer anker op en stomen weer naar de Hoegh Pride.

Bij aankomst aldaar ankeren we zo dicht mogelijk bij haar achterschip, het is uitkijken voor de ondieptes. We ankeren op een meter of driehonderd vanaf de Hoegh Pride, dichterbij is geen optie. De werkboot gaat weer over de muur, met kapitein Jan en eerste werktuigkundige Cees voor besprekingen. Onze eerste stuurman Dirk verricht opnieuw lodingen nabij het achterschip en rondom de Zwarte Zee.

Er moet rekening worden gehouden bij het vlottrekken dat de Zwarte Zee zo goed als niet kan scheren vanwege ondieptes zowel aan bak- als aan stuurboord. Intussen heeft ook bergingsinspecteur Hans W. zich bij ons gevoegd, ook hij gaat aan boord van de Hoegh Pride en er wordt veel overleg gepleegd. Er wordt ook besloten om morgenvroeg naar Sorong te stomen en in te klaren, Hans W. blijft op de Hoegh Pride.

De Hoegh Pride aan de grond, Sorong (West Irian) Foto Ron

Maandag 12 november: worden we gelukkig ingeklaard, we varen weer van Sorong terug naar de Hoegh Pride. We sluiten onze nylonrekker in op de sleepdraad, de Hoekse draad ligt klaar dus heel het spul kan naar de Hoegh Pride worden getrokken. Onze afstand tot het achterschip van de Hoegh Pride bedraagt ongeveer 900 voet dus zo’n tweehonderd zeventig meter. Om 14.30 uur gaat de drijflijn overboord, deze wordt met de werkboot naar de Hoegh Pride gevaren en men kan dan onze Hoekse draad op de Hoegh Pride gaan binnenhalen. Even later wordt deze draad binnengehaald door de Panama kluis achterop de Hoegh Pride, en belegd over twee stel bolders. Te 18.30 uur bij hoog water krijgen we de opdracht te gaan trekken met de Zwarte Zee, we hieuwen anker op en de motoren worden opgevoerd tot vol vermogen. Te 20.30 uur wordt gestopt met trekken daar het water al één voet gezakt is en de Hoegh Pride geen beweging vertoond. We vieren wat draad en laten ons stuurboord anker vallen, we wachten af tot de volgende dag.

Dinsdag 13 november: eerste stuurman Dirk vaart met twee opvarenden naar de Hoegh Pride met de werkboot, er worden duikwerkzaamheden verricht.

De Hoegh Pride staat vast De werkboot had het weer druk

Het bergingsanker ligt klaar Het jijn en manilla gaan over op de HP

Foto’s De Sleeptros

Na bespreking met bergingsinspecteur Hans W. wordt besloten een grondtakel uit te zetten vanaf de Hoegh Pride’s achterschip. We maken het drie ton bergingsanker klaar en halen vijfhonderd meter 5 duim “stranddraad” aan dek en sluiten die in op het bergingsanker. Ook wordt er een volle kuil zeven duim Manilla en twee drie schijfs houten blokken met metalen schijven, de zogenaamde jijnen en carpenter stoppers worden aan dek klaargelegd, dit alles gaat later in de werkboot en wordt naar de Hoegh Pride gebracht. Het bergingsanker hangt aan stuurboordzijde bij ons aan boord en is klaar om te laten vallen , ook de stranddraad van het bergingsanker wordt met de drijflijn aan boord van de Hoegh Pride getrokken. We gaan met een aantal bemanningsleden aan boord van de Hoegh Pride, scheren het jijn in waar we mee op het bergingsanker gaan trekken. De Noorse bemanningsleden van de Hoegh Pride kijken bedenkelijk naar de grote, zware blokken en vragen zich af waartoe dit moet leiden. Sommigen denken dat we van de Hoegh Pride een zeilschip gaan maken, die grote houten blokken, de kuil zeven duim manilla, uit de zeiltijd?

Wacht maar af, zeggen wij, tot we daarop gaan trekken “you will be surprised.”

Alles is klaar om op het jijn te gaan trekken, tweede stuurman Bo en ikzelf blijven aan boord, wij zullen op het jijn gaan trekken met behulp van enkele matrozen van de Hoegh Pride. Eerste stuurman Dirk en de rest van de boys varen met de werkboot terug naar de Zwarte Zee. Om 16.00 uur krijgen we van Hans W. die ook op de Hoegh Pride is gebleven opdracht om alvast de draad van het bergingsanker stijf te zetten met behulp van het jijn, met daarop de carpenterstopper die op de ankerdraad is geklemd. Om 18.20 uur geeft Hans W. aan kapitein Jan door dat de Zwarte Zee vol vermogen kan gaan trekken, ze kan door de ondieptes aan bakboord en stuurboord niet of nauwelijks scheren. Te 19.05 uur gaat de Hoegh Pride vol vermogen achteruit draaien. Na vier vervaringen op het jijn staat de ankerdraad harpdeun. Onze zeven duim manilla waar we mee op het ene jijnblok trekken, is zowat een vier duim geworden, we trekken ongeveer vijfentwintig ton op het bergingsanker. Ineens valt de ankerdraad slap en komt de Hoegh Pride vlot, het is 19.11 uur. De Zwarte Zee stopt onmiddellijk met vol aan trekken, de Hoegh Pride met achteruitslaan. De bemanning van de Hoegh Pride haalt het boeganker op en langzaam wordt de Hoegh Pride van haar strandingplaats weggetrokken. Bo en ik laten de stranddraad slippen, deze zal later met het bergingsanker door de Zwarte Zee worden opgevist en aan boord worden gehaald. Er wordt gemeld dat de Hoegh Pride geen lekkage heeft en zij heeft inmiddels ook haar boeganker thuisgehaald. Om 23.00 uur kunnen we ook de sleepverbinding met de Zwarte Zee losgooien. Te 23.30 uur komen beide schepen ten anker en worden Bo en ik met de werkboot terug aan boord gebracht, we nemen allen een neut op de goede afloop.

Woensdag 14 november: om 08.00 uur is het weer all hands. We vissen ons bergingsanker op en draaien de stranddraad aan boord. Al het andere bergings-materiaal wordt opgehaald bij de Hoegh Pride en weer opgeborgen, dus weer even zweten in deze tropische hitte van West Irian. Intussen heeft stuurman Dirk gedoken om bodem en kimkielen van de Hoegh Pride te inspecteren.

De Hoegh Pride is vlotgetrokken schoot-an op de goede afloop Foto Ron

Ter hoogte van ruim drie en vier blijkt een kimkiel te zijn beschadigd over een lengte van ongeveer tien meter.

Om 10.30 uur klaar met inspectie omdat er teveel stroom staat, kan het voorschip niet meer geïnspecteerd worden. Te 11.00 uur wordt de Zwarte Zee bedankt voor alle diensten, we stomen wederom naar de rede van Sorong waar we om 20.45 ten anker komen.

Te Sorong word uitgeklaard de terugreis naar Singapore kan beginnen

Foto De Sleeptros

Donderdag 15 november: onder leiding van bootsman Cor beginnen we met het verder opklaren van het dek, er ligt nog wel wat los spul hier en daar. Intussen gaat kapitein Jan met bergingsinspecteur Hans naar de wal om uit te klaren en die keren even later weer terug aan boord, we zijn uitgeklaard. Hans wordt met zijn bagage aan de wal gezet met onze werkboot, deze keert direct weer terug en we plaatsen met behulp van onze kraan deze zeevast in haar stoelen. In de machinekamer worden de motoren gestart en om 11.40 uur gaan we anker op, de bedoeling is terug naar station Singapore te stomen. Met de 12.00 uur schootan proosten we op de goede afloop. We kunnen weer lekker schilderen, soppen en alles wat er bij hoort om onze Zwarte Zee weer tot in de puntjes in Singapore te krijgen, we zullen daar worden afgelost.

We passeren weer diverse Indonesische eilanden Foto Ron

We varen met schitterend weer door de Java Zee via de Zuid-Chinese Zee en de Straat Singapore naar onze plek op de Eastern Anchor Roads te Singapore waar we op 22 november arriveren. We krijgen direct een nieuwe kapitein, Cor K., kapitein Jan B. gaat terug naar de Mississippi die nog steeds te Singapore ligt. Op 25 november worden we afgelost, na zes maanden zit de reis erop. We verblijven in een hotel in Singapore tot we de andere dag naar Nederland zullen vliegen.

We hebben nog een gezellige avond in het locale uitgaansleven en zeggen alle kennissen en vriendinnen, die we in de loop van de tijd in Singapore hebben leren kennen, gedag. We laten ons het Tiger Beer goed smaken en ook de satés en de Mie Goreng. Wie weet hoelang het zal duren voordat we hier nog eens zullen terugkomen. De volgende dag stappen we in het vliegtuig en “zweven” naar huis waar we een paar maanden van ons verlof zullen gaan genieten. Bedankt Zwarte Zee en bemanning, het was een enerverende en mooie, gezellige reis.

Note: Bedankt bemanning van het Nationaal Sleepvaart Museum voor de foto’s en toestemming van het opdiepen van herinneringen uit de Logboeken van mijn reis in 1973 op de Zwarte Zee, it was a great help.

Note: Rob, Willem, Frans, en Kors, bedankt voor jullie fotobijdragen van deze reis en Harm, bedankt voor de informatie over de Barentsz-Zee. Het is een hele goede aanvulling van mijn eigen collectie.